Prosiect Mamaliaid Morol Enlli

Mae Prosiect Mamaliaid Morol Enlli yn bartneriaeth rhwng Gwylfa Adar a Maes Ynys Enlli ac Ardal Cadwraeth Arbennig Pen Llŷn a'r Sarnau, gyda chydweithrediad gan Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru a Chadwraeth Morfilod a Dolffiniaid.

Mae Ynys Enlli yng nghanol ardal bwysig ar gyfer mamaliaid morol. Mae llamhidydd harbwr, dolffiniaid trwyn potel, dolffiniaid Risso, dolffiniaid cyffredin a morfilod Minke i gyd yn defnyddio'r ardal.

Mae'r ynys wedi'i hamgylchynu gan ACA Morol Gorllewin Cymru a ddynodwyd ar gyfer llamhidydd harbwr, ac ACA Pen Llŷn a'r Sarnau y mae dolffiniaid trwyn potel a morloi llwyd yn nodweddion iddo. Mae'r morloi llwyd hefyd yn nodwedd o ddynodiad Gwarchodfa Natur Genedlaethol Enlli. Mae dolffiniaid Risso yn cael eu gweld yn rheolaidd yn yr ardal sy'n anarferol gan eu bod fel arfer i'w cael yn bellach i ffwrdd o’r arfordir.

Nod y prosiect yw astudio'r mamaliaid morol i ddarparu gwybodaeth glir am eu statws, ac i ddeall sut a pham maen nhw'n defnyddio dyfroedd yr ardal. Bydd hyn yn llywio mesurau cadwraeth i amddiffyn y rhywogaethau pwysig hyn yn well.

Mae'r prosiect yn -

Cynyddu cofnodi systematig o famaliaid morol o amgylch Ynys Enlli a Phen Llŷn. Mae Swyddog Gwyddoniaeth wedi'i leoli ar yr ynys yn ystod misoedd yr haf a bydd tîm o wirfoddolwyr yn cael eu recriwtio a'u hyfforddi ar y tir mawr. Bydd pawb yn defnyddio methodoleg gwyddoniaeth dinasyddion – ‘Shorewatch’ Cadwraeth Morfilod a Dolffiniaid i adeiladu set ddata hirdymor a gosod safon newydd ar gyfer cofnodi systematig yn yr ardal.   

Defnyddio technoleg drôn i dynnu lluniau o ddolffiniaid Risso. Ychydig iawn sy'n hysbys am ddosbarthiad a chylch bywyd y dolffiniaid hyn. Bydd y delweddau a gasglwyd yn cyfrannu at gatalog o unigolion a nodir gan y patrymau unigryw ar eu esgyll dorsal, gan helpu i gynyddu ein dealltwriaeth.   

Ymgysylltu â chymunedau lleol ac ymwelwyr i godi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd yr ardal ar gyfer ystod o rywogaethau mamaliaid morol, y ffactorau sy'n effeithio arnynt, a sut y gallent gymryd rhan mewn ymdrechion cadwraeth.  

Mae’r prosiect yn bartneriaeth rhwng Gwylfa Adar a Maes Enlli ac ACA Pen Llŷn a'r Sarnau gyda chydweithrediad gan Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru a Chadwraeth Morfilod a Dolffiniaid. Ariennir y prosiect gan y Rhaglen Rhwydweithiau Natur ac mae'n cael ei ddarparu gan y Gronfa Dreftadaeth ar ran Llywodraeth Cymru.